jueves, 27 de diciembre de 2018

UNHA CONVERSA SOBRE JACQUES BREL CON LUIS GARCÍA GIL

Luis García Gil
Sobre Jacques Brel, o xenial cantautor belga que me levou a querer aprender francés cando eu non contaba máis ca once ou doce anos, xa falei nestas mesmas páxinas hai uns anos. Pero hai só unhas semanas tiven a oportunidade de gravar para un episodio do meu podcast El Envés de la Página (título cunqueiriano onde os haxa, por certo, que fai referencia a unha columna que don Álvaro escribía no Faro de Vigo nos anos sesenta) unha conversa co escritor gaditano Luis García Gil precisamente sobre Brel. Como poderedes comprobar na súa páxina web, Luis é un especialista no legado musical dos cantautores e leva xa escritos unha chea de volumes adicados a importantes nomes do xénero, coma Joan Manuel Serrat, Luis Eduardo Aute, Javier Ruibal ou Patxi Andión. Nestes últimos tempos vén de publicar unha biografía da cantante Marisol (Marisol, Pepa Flores, corazón rebelde, en Ed. Milenio) e está a traballar en estudos sobre Carlos Saura e Jean Cocteau, pois o cinema é outra das súas grandes paixóns.


Jacques Brel


Luis é tamén autor dun dos poucos libros escritos orixinalmente en español sobre Brel. Titulado Jacques Brel, una canción desesperada (Ed. Milenio, 2009), é un traballo excelente no que se repasan tanto a traxectoria vital do chansonnier belga como a súa obra musical e poética. A min sempre me interesaron esas biografías que teñen moi en conta a produción artística do personaxe de quen se ocupan, xa que adoita ser a razón principal pola que me achego a este tipo de libros. E, sen dúbida, isto ocorre nesta biografía de Brel, na que Luis traballa baixo a idea de que a vida do cantautor belga é indisociable da súa concepción poética e musical. Calquera que desexe coñecer a Brel máis en profundidade ten unha cita inexcusable con esta obra, que na nosa conversación tomamos coma excusa para falar de Brel, de música, de literatura, de poesía e de moitas outras cousas que agardo que vos resulten interesantes. Déixovos aquí abaixo o podcast completo, desexando que a súa escoita vos leve a coñecer un chisco mellor a figura de Jacques Brel e, se cadra, a desempoar e voltar a gozar cos seus discos.



                                                                             ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

martes, 18 de diciembre de 2018

"Poemas no Nadal", de Antonio García Teijeiro





Tempo de Nadal. Luces que cegan. Miserias que se agochan.

Rebumbio. Ledicia (falsa ou real?). Reunións familiares. Apertas e emocións. Compras e gastos. Viaxes e reencontros. Bágoas e bailes. Ilusións  e compromisos. Risas sinceras e das outras.  Todo é branco en cadros, postais e películas. Comidas excesivas e cava. Desexos de paz, de amor, de saúde.
     No medio de todo, soan as panxoliñas. As de sempre e algunas outras, en inglés, en galego ou en castelán.

     Decidín facer unha aportación en Versos e aloumiños: agasallarvos uns poemas de Nadal, talvez algo diferentes. Uns teñen música; outros non. Pero quero compartilos e que sexades felices.
     Así que, se vos apetece, podedes lelos sen compromiso.
     Para todas e todos vós.
     Que a luz de Nadal vos deixe seguir pensando os que o facedes.
    


A LUZ DO NADAL

Os nenos camiñan
e xogan e brincan
na rúa calada
que cobren de risas.
 
E inventan trouleiros
palabras de neve
que borran as penas
que a terra non quere.

Cantigas e risas
veñen anunciar
que peta na porta
a luz do Nadal.

Un Nadal que amose
como vai a vida.
Un Nadal que cure
con paz as feridas.

Un Nadal
          que abrigue.
Un Nadal
          Turrón!
Un Nadal
        que acougue
Un Nadal
          Canción!





PINTAN AS VERBAS DE PAZ

Bailan as nenas douradas.
Pintan as verbas de PAZ.
Soñan e cantan e xogan
Quere que cale o Nadal.

Sonche todas ben distintas.
Pintan as verbas de PAZ.
Cartas escritas no vento
para que as lea o Nadal.

Soben e baixan das nubes.
Pintan as verbas de PAZ.
Rouban folerpas  no ceo.
Brincan collidas da man.

Saben que a dor mancha a Terra.
Pintan as verbas de PAZ.
Borran  disparos e berros.
Queren que fale o Nadal.

Queren tocar as estrelas.
Pintan as verbas de PAZ.
Queren que non molle a chuvia
E que non minta o Nadal.




PAPÁ  NOEL

E este vello,
                      quen vén sendo?
Non me soa,
                       nin o entendo.
Ten a barba
                      branca e longa.

Vaia traxe
                 de milonga!!!
E que fai
                 o vello aquí?
Quizais veña
                    de París.
Home, non,
                    non é así.
Ben, iso
                 diralo ti.
Tanto ten,
                 pouco me importa…
Cala,cala,
                anda na porta!
Carga
             cun saco moi grande?
Si, que o dobra
                         cara adiante.
Ten un gorro
                    cun pompón
e un bandullo
                       de lambón?
Leva un traxe
                        colorado
O Apalpador. Ilustr. de Leandro Lamas
e co cu
             non dá amañado?
Tantas cousas
                      eu non vexo
mais semella
                        algo tatexo.
Ah!  Xa sei,
                      ben sei quen é
   Non é mago
                    nin é rei.
El está
            no seu papel.
                                É Papá,
                                            Papá Noel!!!!

                  

     
                
CONSTRUÍNDO SOÑOS

Constrúen
              os nenos
              mil soños de azul,
                              de verde, de estrelas,
                              de pombas, de luz.

E non piden
                    lúas
                    nin ouro, nin prata.
                            Mais dóelles ver
                            persoas sen casa.


Rapazas, rapaces
                            collidos da man
                                son aspas  que xiran.
                                Muíños de paz!

Son aves que voan.
         Son  bicos no ceo.
                 Son ollos que buscan
                                                  sorrisos sinxelos.
Panxoliñas ledas
                               con sabor a mar.
Voces que acariñen
                                    despois do Nadal.
      


BEN UN DÍA E OUTRO MAL                         .

A ledicia de Nadal,
                   ben un día
                                     e outro mal.
Cando soan os tambores
                    Santa Claus
                                        queda sen cores.
E se soan as trompetas
                    cobre o ceo
                                          unha baeta.
Cando chegan os Reis Magos,
                   ti comezas,
                                         eu acabo.
O soldadiño de chumbo
                      cunha perna
                                            pisa o mundo.

E se quere ir a Belén
                       vai nun barco
                                               de papel.
Por aí anda un capitán
                                       nunha nube de verán
    e ten balas de algodón
                              na pistola de turrón.
Sobre as rúas
                     choven flores.
Cantan chuscos
                      reiseñores.
Mais tamén a chuvia anega
esperanzas que hai na terra.
E no tempo do Nadal
                               uns van ben
                                                  e algúns van mal.
Co que ocorre cada día
                              vai por barrios
                                                       a  alegría.
                    


TODOS A BELÉN

Todos a Belén.
Uns imos nun burro,
outros van no tren.


Din que nun portal
un neno naceu.
Vaia, que ocorrencia!
Polo que lle deu!

Unha bolboreta,
que non voa ben,
encarga un billete
para ir no tren.

Quere ver o neno
a bolboretiña
e quere pedirlle
ás de prata fina.

Mais dinlle que o neno

dorme nun presebe,
mentres fóra caen
folerpas de neve.

Ai, a bolboreta,
que non voa ben,
vai quedar na casa.
Non irá a Belén.

Cáenlle unhas bágoas,
cando marcha o tren.
Xa sabe que nunca
vai voar moi ben.

Dez e dez son vinte.
Dez por dez son cen.
Bela bolboreta,
voa ata o roibén.



HOUBO UN TEMPO DE NADAL


María ten unha tenda
de brancos soños bordados.
Xosé, que é un bo carpinteiro,
fai mobles para gardalos.
 
E o neno recorta bicos
de menta e doutros sabores.
E planta no seu xardín
apertas, chanzas e flores.

E xoga cos rapazolos
no medio e medio da praza.
Rapaces ben diferentes
que berran, brincan e danzan.

E móllanse, móllanse todos
baixo a chuvia agarimosa.
E  van de estrela en estrela
enchendo o ceo de rosas.
 
E  na tenda de María,
cando quedan sen bordados,
o neno e mais os amigos
secan os rostros mollados.

E Xosé bota un sorriso
do xeito máis natural.
E lembra que noutro tempo
se celebraba o Nadal.




SORRISOS DE CORES



En cada estrela,
                         un sorriso
                         de moitas, de moitas cores.
Sorrisos verdes
              vermellos
              amarelos
                            e de flores.
Sorrisos de mar azul,
              de lúa chea
                                 ou salgados.
Mais algúns
                  talvez baleiros;
      outros, de lume
                            ou calados.

Un sorriso en cada estrela
e raiolas nas olladas.
Cancións que aneguen a terra
de caricias desexadas.

En cada estrela, un sorriso.
Un sorriso universal
       de agarimo e de xustiza
                      sen carautas de Nadal.

                                                                           

                                                                                      ANTONIO  GARCÍA  TEIJEIRO
                        
                  

      


            

             
     




lunes, 10 de diciembre de 2018

REMUÍÑO DE LIBROS (55) "Eu ben vin, virivín", de Manuel Rico Verea








TÍTULO:  Eu ben vin, virivín. Cancioneiro infantil para dicir, contar e cantar.




AUTOR: Manuel Rico Verea. Obradoiro Experimental de Música Tradicional.  (con Nani García).




ILUSTRACIÓNS:  David Rodríguez



EDICIÓNS  XERAIS DE GALICIA. 2018




Manuel Rico Verea (Foto, Edicións Xerais)

Cando vexo que sae do prelo un novo libro de literatura tradicional, síntome moi feliz. E se ese libro é un cancioneiro infantil para dicir, contar e cantar, a satisfacción multiplícase por mil.
     

     Levo ben anos proclamando a quen me queira oír que a poesía debe entrar en voz alta nas aulas e nos fogares, que a literatura de tradición oral ten que ser o primeiro paso do alumnado á hora de tomar contacto coa poesía e que cantar con eles nas aulas (e nas casas) é unha actividade gozosa de incalculables beneficios.
    
Ilustración de David Rodríguez
     
     Por iso saúdo con ledicia o libro Eu ben vin, virivín, dun home, Manuel Rico Verea, que leva moitísimo tempo – e con acerto- traballando neste eido fundamental para a formación da rapazada e de Nani García, un músico de moi alto nivel a quen non fai falta presentar. Entre ambos crean un documento sonoro (o libro contén un CD) que aproxima aos lectores e lectoras a novas referencias musicais coas melodías do cancioneiro infantil galego. Pero o conxunto de poemas sinxelos permiten, ademais de seren cantados, seren ditos en voz alta e gozar da palabra como elemento rítmico e engaiolante.
    
Nani García
     Achegarse ao cancioneiro, como din os autores, produce “unha sorpresa polo poder evocador das pequeñas composicións rítmico-literarias, polo seu valor pedagóxico e, sobre todo, polo proceso recreador ao que se ve sometido a través do tempo”.

     O libro está ateigado de rimas, de recitados, de fórmulas máxicas, de encadeados e de cancións máis representativas do cancioneiro de tradición que nos falan do mundo dos animais:

Xoaniña voa, voa
que che hei dar
pan de broa.

Xoaniña voa, voa
vai e tráeme
alguna nova.

Xoaniña voa, voa
que teu pai
vai en Lisboa.

     Neste libro temos tamén un apartado de actividades didácticas das cancións, que permiten ao educador/a tirarlle moito proveito a cada tema. Actividades para coñecer curiosidades dos animais protagonistas, denominacións varias deses animais e nas súas páxinas  anímase a memorizar, a contar e a cantar temas fermosos e alegres. Posúe, ademais, una sinxela e marabillosa partitura e no disco hai posibilidades de interpretar en play back que o fan máis lúdico aínda.
    
Ilustración de David Rodríguez
     
     
Un libro para traballar a lingua, o ritmo das sílabas, a psicomotricidade e algo que eu defendo dende sempre: a unión e interacción de música e verso.
     
     Unha alfaia, sen dúbida, o CD que trae o volume: un documento sonoro creado polo Obradoiro Experimental de Música Tradicional, formado por Manuel Rico e Nani García, que fan deste proxecto un luxo para a nosa literatura e a nosa lingua.
     
      Conta ademais, cunhas vivas ilustracións de David Rodríguez, en cor, atraentes e suxestivas que envolven os textos de calor pictórica.
     

     Imprescindible.




                                                                                                                                        ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO