jueves, 28 de julio de 2016

RECIBIR O DISCURSO DE ENTRADA NA RAE DE CLARA JANÉS, UNHA EMOCIÓN INSOSPEITADA

Clara Janés na Real Academia Española de la Lengua. (Á esquerda, Soledad Puértolas)


Cando abres a caixa do correo e ves un sobre escrito a man, dun tamaño superior ao normal e cun grosor que che di que non é soamente un papel o que contén, levas unha alegría ben grande.
     
     Un está canso de recibir cartas dos bancos, facturas da auga ou da luz, propaganda diversa  etc. Papeis que non só non desfrutas, senón que, ás veces, che poñen de mal humor.
     

     O primeiro foi o que me pasou a min hai uns días. Recibín un sobre cunha remitente que adoro, como muller e como intelectual: poeta, ensaísta, tradutora, investigadora… ¿Sigo? Non paga a pena. Estou a falar de Clara Janés.
     ¿E que contiña o sobre? Pois nin máis nin menos que un libriño  dedicado, que recolle o discurso lido o día 12 de xuño deste ano, na súa recepción pública de ingreso na Real Academia da Lingua Española. Un discurso dunha altura intelectual impresionante que leva por título Una estrella de puntas infinitas. En torno a Salomón y el Cantar de los cantares.
     

     O libro contén, ademais, a contestación doutra escritora que me encanta, Soledad Puértolas, quen lle dá a benvida á institución, onde Clara Janés vai ocupar o sillón deixado polo catedrático de dereito administrativo Eduardo García de Enterría.
     
     Uns textos marabillosos. Unha xoia para saborear. Unha sorpresa extraordinaria.
     
     Porque si,  unha vez máis, Clara Janés volveuse acordar de min. A súa xenerosidade é algo que lle  agradezo fondamente, pois tras coñecela en Granada e presentala en Vigo, fiquei engaiolado pola súa altura intelectual e a dimensión  humana que amosa. Cada vez que recibo alguna cousa dela, síntome a persoa máis feliz do mundo.
     
Clara Janés
     Se teño que referirme a este libro, só  podo facelo dende a brillantez da palabra e a lucidez que deitan estas liñas. Resúltame moi pracenteiro ler a Clara Janés. Inquiétame o que escribe e lévame a planos que me convidan a facer descubertas. Son retos constantes que me impulsan a remover terreos que están sen sementar.
     
     Mais desta volta, non vou entrar nun discurso que precisa dun contexto de lectura ben especial e moi coidadoso. Porén, quero reproducir deseguido unas liñas do mesmo, porque fala moi claro do nivel intelectual de Clara Janés.
     
Clara Janés le o seu discurso
     Tras agradecer emocionada a confianza depositada nela co seu nomeamento, Clara Janés afirma na súa intervención que “aquellos que me propusieron, y los que apoyaron su propuesta, no imaginaban hasta qué punto su logro supondría para mí un cambio de perspectiva. Cuando Jorge Guillén dijo que yo cantaba como los pájaros al amanecer, me otorgaba la libertad del que hace algo debido a su naturaleza, de lo cual responde solo por sí mismo; ahora, en cambio, se pone en primer término ante mis ojos una responsabilidad distinta, que planea sobre la que comporta la creación.
     
     ien sé, pues mi hacer no se limita a la poesía, sino que abarca otros géneros, como el ensayo y la traducción, que una cosa es lo que surge del interior y otra aquello que es fruto de nuestro empeño (…) e tras expresar que nunca pensara ela chegar a recibir unha distinción tan alta, engade que “con todo, a lo largo de mis años de trabajo, siempre he tenido en cuenta la importancia de la lengua –cuya custodia es objeto de los que se reúnen en esta casa- y, aunque perpetua aprendiza, he estudiado y analizado las palabras no solo en sus nexos con la expresión, sino también en sus vínculos con los movimientos de la mente, muchas veces enigmáticos. El enigma ronda la escritura. Los surrealistas solían llamarlo “azar objetivo” (…)
     
     Velaquí un retrato do labor e das inquedanzas dunha muller que non deixou endexamais de facer da literatura un exercicio de liberdade. Unha muller intelixente que anuncia a responsabilidade que asume.  Unha muller cunha claridade de visión exemplar.
 
Soledad Puértolas
     Magnífico, tamén, o discurso de Soledad Puértolas. Nada raro, por outra banda. E farei fincapé nunhas liñas que me pareceron moi acaídas sobre o valor da poesía. Afirma a narradora que co nomeamento de Janés, a  Academia quere recordarnos o valor da poesía, “esa misteriosa dama encargada de dar aliento y luz a la aridez de la vida y de dotarla de contrastes, complejidad y hondura, y que nos hace un extraordinario regalo, la intuición de la transcendencia. La poesía crea un territorio donde la temporalidad tiene un valor esencialmente simbólico, metafórico. La luz que irradia es atemporal. Esa cualidad de presente perpetuo supone un contrapunto al constante fluir del tiempo y de la vida. El poema es, sin duda, uno de los frutos más delicados de la lengua (…)
    
     Podería seguir, pois o texto non ten desperdicio, mais aquí prefiro deixalo. 
     Recibín unha alfaia que me encheu de emoción.

     Naceu unha razón máis para seguir querendo e admirando a Clara Janés.

martes, 26 de julio de 2016

"VERSOS E ALOUMIÑOS" SUPERA LAS 200.000 VISITAS Y LO CELEBRAMOS

O autor deste artigo Antón García Fernández (dereita), con Manuel Veiga e Antonio G. Teijeiro


                   NOS  VEMOS DENTRO DE CIEN MIL VISITAS MÁS
                                                  
                                                                            Antón García-Fernández

Ya lo dijo más de un filósofo en más de una ocasión, y con toda razón: que la literatura, como la educación, es más una cuestión de contenidos que de recursos. Poco importa el soporte sobre el que se escribe; lo que cuenta es lo que se escribe y su valor estético y literario. 
Juan Cobos Wilkins, un dos últimos colaboradores. (Foto de Guevara Orjuela)

     Desde la más remota Antigüedad, cuando la literatura se transmitía oralmente, pasando por las tablillas de cera, los papiros, los libros, y más recientemente, los libros electrónicos o las tabletas iPad y otras (que, naturalmente, no son más que versiones modernas de las antiguas hechas de cera, como un profesor amigo mío me recuerda continuamente), lo que siempre ha interesado ha sido el contenido más que el continente.

     En este marco se inscribe Versos e aloumiños, un proyecto que no por ser cibernético es menos literario o cultural, pues la literatura, la música, el cine y otras expresiones culturales constituyen sus principales contenidos y sus razones de ser. 

     Otro de los objetivos de este blog ha sido, sobre todo desde que el propio Antonio García Teijeiro tomó las riendas del mismo, la conjugación masiva del verbo compartir. Así pues, en este espacio tienen cabida textos de multitud de amigos que comparten con Antonio—y con todos los lectores, claro está—sus intereses, sus conocimientos, sus inquietudes y, sobre todo, su afecto. 
    
A palabra de Xavier Estévez brillou no blog-revista
     Una vez más, los contenidos son los que unen a Antonio, a sus amigos que contribuyen artículos para el blog y a los lectores que comparten el interés por dichos contenidos.
Antonio G. Teijeiro con Juan Carlos Martín Ramos, colaborador habitual.

     A veces Antonio tiene que insistir para que tal o cual persona le envíe un texto (a mí me insiste casi semanalmente, con más éxito en unas ocasiones que en otras), pero cuando finalmente recibe la entrada y la publica, el blog se enriquece con puntos de vista y enfoques diferentes sobre multitud de temas de índole cultural. 
Foto de Anxo Cabada

     La llegada de internet ha propiciado que espacios como Versos e aloumiños puedan cobrar vida y difusión, pero más allá del soporte, son de nuevo los contenidos generosamente ofrecidos por tantos amigos y tantas amigas los que confieren vitalidad a este blog. 

     Hace unos días, Versos e aloumiños alcanzó las 200.000 visitas, lo cual significa que en prácticamente un año y medio, la página ha recibido un centenar de miles de visitas, que llegan de casi todos los puntos cardinales del planeta.
 
O verso comprometido coa lingua de Martiño Maseda  alumou a nosa publicación

     
     Nos complace que quienes visitan este espacio ecléctico regresen a él periódicamente. Los contenidos que consideremos valiosos tendrán siempre cabida aquí, y como celebración de esta efeméride de las 200.000 visitas, queremos agradecer sinceramente su interés tanto a quienes han escrito material para Versos e aloumiños como a quienes se pasan por estas páginas. 

     Nos vemos dentro de otras cien mil visitas.

                                                     

sábado, 23 de julio de 2016

DARDO POÉTICO (XXXVI) DAVE ALVIN OFRÉCENOS UNHA GALERÍA DE POEMAS/CANCIÓNS PINTADOS DE MEMORIA.





Gústame moito Dave Alvin. É un guitarrista, cantante, compositor, produtor e escritor dunha altura incrible. Desfruto os seus discos na casa dende hai ben anos. Son auténticas alfaias.
     Dave Alvin formou parte de bandas tan prestixiosas como The Blasters, X ou The Knitters. Músico ben inquedo que  nos oitenta ulía a punk e que o seu achegamento ao folk deu uns resultados espectaculares.
     Hoxe en día é un dos máis interesantes expoñentes desa sorte de música que me encanta e que chaman americana.
     Música, a de Alvin, chea dunha expresividade que envolve. Música que foi levada ao cine por prestixiosos directores de cine e que posúe un selo persoal que nos emociona.
 
Dave Alvin
     
      Ediciones Gamuza Azul  publicou en 2001 o libro Los malos tiempos ya han quedado atrás, un conxunto de textos descritivos (traducidos por Carlos Bastero Rey), cheos de forza, medidamente narrativos, nos que nos transporta ás estrelas do deserto, a unha California que se move detrás dos cristais dun automóbil. Cancións que nos falan devidas estancadas, de imposturas, de soños e de promesas. Versos con humor, amor e desamor. Estes temas e moitos máis contén a súa maneira de escribir textos e letras de cancións que nos permiten ver o mundo a través das súas imaxes.


     Escoitemos a Dave Alvin (co seu irmán Phil forma un dúo excepcional) e aproveitemos para ler algún dos seus poemas.

     Versos e aloumiños presenta algún exemplo de cómo este músico ve e concibe a vida.

 
Co seu irmán Phil (á esquerda)


BLUES DEL ATARDECER


De pie en el umbral de la puerta de tu cocina,
fumando otro cigarrillo,
te miro mientras preparas una taza de café.

Tu pelo hacia atrás,
aún húmedo de la ducha
y tu cara limpia
sin el maquillaje de anoche.

Los dos descalzos.

Los dos callados.

Los dos con resaca
de la noche anterior
y agotados de
hablar y discutir
y hablar y discutir
todo el día.

Anoche todo era fácil,
cuando estábamos borrachos
y calientes
y todo en el mundo tenía sentido.

Mañana por la mañana
tengo que volver a casa
y no sé si quieres que me quede
o me vaya
y, quizás, tú tampoco lo sepas.

Veo a lo lejos una tormenta de relámpagos
en el cielo púrpura del atardecer
y escucho la lluvia suave
contra el tejado.

Nos miramos el uno al otro
desde los extremos de la cocina,
sin decir nada
y apartamos la vista.

Pienso en un antiguo blues
y lo canto para mí.
 
               Quiero abrazarte, nena,
               pero no sé qué decir.
               Quiero besarte, nena,
               pero temo que me rechaces.

y quisiera que pudieras oírme

y quisiera poder oír el blues

que cantas para ti.






Vexamos e escoitemos un vídeo que nos presenta a Dave Alvin en plena actuación.


Con The Guilty Men interpretan "Out of control". Dez minutos de boísima música.




                                                         


miércoles, 20 de julio de 2016

NOVO LIBRO DE "poemigas" de LUIS EDUARDO AUTE: "EL SEXtO ANIMAL".




Non vou descubrir aquí a Luis Eduardo Aute (nin o intento, claro) porque de moitos é ben coñecido.
     
     E digo de moitos xa que a meirande parte da xente quedou ancorada na súa canción Al alba e pouco máis. Mais diso falaremos noutro momento.
     Porque Aute é moitas cousas: pintor, músico, poeta, cineasta, debuxante e un coñecedor da linguaxe excepcional.
     
     Di Fernando Beltrán que este tipo, topo incansable que baixo a súa propia marca, como se di agora, traballa dende hai décadas no seu diván de letras “socavando, excavando, recabando” na entraña máis agochada de cada sílaba o nólaba –o vaia vostede saber que última palabra inventada- (…)
     
     E di isto no limiar ao seu sexto volumen de poemigas, un xénero novo de lírica de garda. Tras aquel AnimaLhada que, se non estou trabucado, comezou unha serie de volumes de palabras rabuñadas, combinadas, guindadas contra o establecido cheas dun contido tan crítico coma enxeñoso.
     

     Aute, ben sabemos os que o coñecemos, non é unha persoa compracente. É un artista que amola, que arrisca e que mantén unha liña ben nidia nos mares treboentes dunha sociedade que o incomoda. E Aute acusa, axita e, a través da súa música ou da linguaxe, sinala desvaríos.

     Por iso, saudamos aquí con moita ledicia o seu libro EL SEXtO ANIMAL, editado por Espasa, para que desfruten todos aqueles e aquelas que admiran o artista nado en Manila, desta volta mediante ese sentido aguzado dos vocábulos que inventa. Palabras coma dardos que chegan ben fondo ao lector.

     


Velaquí algunhas das novas poemigas:


CUANDO EL TIEMPO SE TUMBA

El tiempo lo cura todo
y pone a todo en su sitio:
Fotos e debuxos en mármore do autor
la tumba.



NI MEDIO LLENO NI MEDIO VACÍO

Algunas veces me urge
una inaplazable necesidad de vaciarme
de contenido, cada vez que me lleno
de incontenido
vacío.



FINCIPIO

El único fin
del principio
del fin
es que el fin
tenga, finalmente,
principios.



LA NADA DEL TODO EXISTE

I.                   Como no le pasa un hilo por la cabeza
y es la mismísima Nada con piernas,
podría decirse que es
ni-hilista del Todo.

II.                Allí donde no existe la Poesía
sólo existe
la más prosaica
Nada.



MOVILIDAD

En vista de la masiva expansión
de móviles,
estaría bien acordar
(quienes todavía conservamos algún móvil
en la vida)
uno común:
movilizarnos todos en masa

Contra nuestro propio

inmovilismo.

sábado, 16 de julio de 2016

"QUÉDANOS A LUZ DA TÚA PALABRA", UN TEXTO PARA AGUSTÍN PUBLICADO NO "FARO DE VIGO"




Estaba sentado lendo fronte ao mar, cando soou o punxente son dun whatsapp. Non lle fixen moito caso. Seguín lendo e por fin decidín ler a mensaxe. Era de Noa, a miña filla, que dicía sinxelamente: “Foise Agustín”.
     
Agustín Fernández Paz

     Daquela comecei a tremer. Todo o meu interior escureceu. Xa se estaba a agardar o desenlace, pero cando o vin escrito sacudiume forte e fiquei sen forzas, abatido. Agustín, o noso prezado Agustín marchaba ben lonxe de nós para seguir escribindo máis alá das nubes, da brétema, do arco da vella..
     Deixábanos orfos.
     Logo, viñeron máis mensaxes. Chamadas. De todo.
     Unha das persoas que telefonaron foi Amaia Mauleón, de “Faro de Vigo”. Pedíame, con moito agarimo, unha primeira impresión e un texto para publicar ao día seguinte. Díxenlle que si, claro.
     Matinei. Deille voltas á cabeza. Estaba chea de sensacións difusas.


          Ao chegar á casa puxen a Beethoven (sempre me acompaña nos intres difíciles da vida) e sentei a escribir.
     E así, en quente, saíron estas liñas que reproduzo para Versos e aloumiños.

     Descansa en paz, irmán, amigo, mestre!

Compartindo sinaturas na Feira do Libro de Vigo, 2011


                              QUÉDANOS A LUZ DA TÚA PALABRA

                                                                                                            Antonio García Teijeiro


Mentres escribo estas liñas mergúllome nos derradeiros cuartetos de Beethoven para dixerir o terrible whatsapp enviado pola miña filla: “Foise Agustín”. De verdade que nese intre o vento soprou máis forte, o mar alporizouse e as nubes cubriron o sol.
     
     Non por esperado, fíxome menos dano. 
     Agustín Fernández Paz foise coas súas cartas de inverno a un lugar ignoto. Agustín, mestre, luz, man estendida. Foise a través dunha neve interminable que escurece e arrefría un día solleiro de xullo. Foise deixando ronseis de  palabras delicadas e vivas; deixando orfas a tantas persoas que o quixemos tanto. 

     Menos mal que nos queda a súa obra. Unha obra delicada, orixinal, punxente no fondo, mais elegante na forma. Agustín deitaba en cada libro, en cada conversa, en cada conferencia emocións fondas, preguntas sorprendentes e trasnsmitía unha forza verdadeiramente exemplar.
     Era moi doado querer a Agustín. Pola súa xenerosidade, pola sensación de acougo e de sentido común, pola súa innegociable ética, polo seu insubornable compromiso coa literatura, coa nosa lingua e cos seres humanos, aos que quería e aos que agasallaba tenrura dende as súas novelas e relatos. Novelas e relatos de moi variada temática. Novelas e relatos abertos, intelixentes, contidos. Novelas e relatos ateigados de claves para ampliar horizontes, para sentir que a vida ten moitas arestas e que paga a pena vivila ata o final. 

     Como fixo el, ollando de fronte, coa cabeza ben alta o que as circunstancias lle deparaban. Un exemplo máis da fortaleza dun home bo. Dun home inquedo que tanto nos deu. Dun home que fixo da literatura a razón de vivir.
     
     Sigo deixándome levar pola música de Beethoven e abro un poemario do seu amado e admirado José Ángel Valente para rematar estas liñas que non querería ter escrito. E leo:  “…Hay una luz remota, sin embargo,  / y sé que no estoy solo; / aunque después de tanto y tanto no haya / ni un solo pensamiento / capaz contra la muerte, / no estoy solo (…).
     E non, non estou só, porque queda a luz da túa palabra.

Derradeira foto con Agustín na homenaxe que se lle tributou. 2012


miércoles, 13 de julio de 2016

A LUZ DAS PALABRAS (57) Martiño Maseda




Coñecín a Martiño Maseda este ano en Mondoñedo co gallo do evento “Mondoñedo é poesía”.  Escoitei os seus versos e chegáronme ben dentro. Falei con el e axiña notei unha persoa ben interesante.
     A súa poesía directa, cálida, traspasa as liñas externas do lector/a sensible para ancorarse ben dentro. E é crítica, clara, cun compromiso indiscutible con Galicia e a súa lingua.
     Gústame como escribe. De aí que lle solicitase un texto para A luz das palabras.  Tiña dimensión abonda para nos alumear.
     Non me mandou un texto. Envioume dous: unas liñas magníficas sobre a súa persoa (que publico tal como as recibín porque son perfectas) e un poema sobre a nosa lingua (moi acaído nos tempos que vivimos).

    
     Dende Versos e aloumiños queremos agradecerlle estes dous textos marabillosos, dos que nos sentimos moi fachendosos neste blog-revista.

Martiño Maseda


       Cando Martiño fala de si...

Nacín aló polo solpor de 1970 en Xoibán (Vilalba), pequeno recuncho perdido na inmensidade da Terra Chá. Licenciado en Filoloxía Hispánica pola Universidade de Santiago de Compostela. Ademais de escritor, son colaborador no suplemento A Chaira do xornal El Progreso, no xornal Sermos Galiza ou no portal web Galicia Dixital, onde vou deixando retallos do seu xeito de pensar e opinar. Aínda que dende neno lle gustou escribir, a miña andaina literaria xurdiu no berce dos certames literarios, a partir dos anos 90, conseguindo distintos premios, dos que se poden salientar o Certame de Contos para Mocidade en Ourense, o Premio de Poesía Pedro Alonso Morgado en Huelva, o Certame Liteario de Vilalba (en varias ocasións), o Certame sobre o Nadal en Begonte, o Certame de Narrativa Curta Ánxel Fole (tamén en dúas ocasións) e, o máis recente, un 3º premio no Certame de Poesía Manuel Leiras Pulpeiro. Até o de agora leva publicados os poemarios Diario dun ser perdido, Nos labirintos da alma, Entre as paredes do silencio, Fotogramas da desfeita e Xeografía da desolación. Así coma os relatos Todo por unha teima e A endeble esencia; xunto a outras publicacións en revistas literarias (como a Revista Xistral, por exemplo) e obras colectivas.


Asinando o seu poemario "Nos labirintos da alma".



                           LINGUA QUE ME FALAS



Lingua que me falas,
escoito o teu berro de dor
adoecida
na friaxe da lousa que se estende

polo lombo da patria poboada
de traidores,
de renegados das esencias
que alimentaron o seu carácter
ao seren paridos pola nai terra
aldraxada.

Teiman en soterrar a afouteza
das raíces que os avergonzan
baixo un cemiterio de pedras mortas,
de mentiras contadas na ágora da tiranía;

firmando falsas sentenzas por xuíces inicuos,
mercenarios da lei inventada
en parlamentos do coitelo e da impunidade,
para diluír a natureza do que somos
no trollo da mutua xenreira.

O teu bramido lingual, de animal caído
durante a cacería dos bastardos,
chega a min,
entérrase na miña arquitectura como unha inxuria

de disonancia metalizada,
fendendo os libros da historia que vou escribindo,
e faime gotexar palabras que laian a etimoloxía
dun tempo mancado:
orfos suplementos gramaticais
no ronsel do aforismo espido,
monemas da enxebreza que agora prostitúen
en lupanares onde izan bandeiras oficiais.

Se cadra te vexo sucumbir
agoniando nas mans dos teus asasinos
que tamén me ferirán a min
coa túa ansiada inexistencia;

ou te deixen moribunda nunha gabia acompañada
pola memoria dos que te amaron,
pola rabia indómita dos que aínda te nomeamos
con vocábulos de nación e morriña;

pode que borren con teima
as túas grafías impresas no coiro dos anos
para que ninguén máis poida lerte
nin beber o ritmo poético das túas perífrases
co ollar famento do ser ceibe;
ou silencien a fonética do teu ancestral alfabeto
para riscar o son construído en sentimentos de amor
e patria;

talvez argallen unha contenda civil
para ilegalizar a túa presenza nos pasteiros
amigada coas heréticas margaridas
ou inserida nos montes
na espada lanzal do toxo.
Mais ningún sofisma que alburguen
vencerá o teu feitío de rocha e carballo,
de poesía
e vento.

Lingua que me falas,
que te escoito;
lingua que constrúes
as paredes do meu verbo;
lingua feita sangue foula verso;
lingua berra
non cales,
abre fendas
entre as sombras do silencio.
Lingua de enxebre forma,
de sintagma eterno.
Lingua
Casa
Terra
Tempo.